محاسبات سریع و سر انگشتی تاسیسات مکانیکی ساختمان

محاسبات سریع تاسیسات مکانیکی ساختمان برای آن دسته عزیزانی مفید هست که دقت بالایی را دنبال نمی کنند و به دنبال محاسبه سرانگشتی تاسیسات مکانیکی ساختمان ( بر طبق هر موضوع خاصی ) هستند. و البته این مطلب معیار عمل نمی باشد و هر سازه ای با توجه به کاربری و شرایط محیطی و منطقه نیاز به محاسبات دقیق تری دارد.

۱- محاسبات سریع تعیین قطر لوله آب به اینچ:

(A=0.64(√gpm/fps

گالن بر دقیقه/سرعت آب : فوت بر ثانیه

نکته :سرعت میتواند از ۲ تا ۶ فوت بر ثانیه برای مقاصد خانگی و ۶ تا ۲۰ فوت بر ثانیه در محوطه ساختمان های صنعتی در نظر گرفته شود.
لازم به توضیح است که هر چه سرعت را بتوان بالاتر در نظر گرفت، قطر لوله کاهش می یابد و هزینه پایپینگ کاهش خواهد یابد. همچنین با افزایش سرعت، سر و صدای سیال درون لوله نیز افزایش می یابد.

به همین خاطر است که در محوطه صنعتی و بیرون از ساختمان های مسکونی، میتوان سرعت ها را بالاتر از نرمال در نظر گرفت.

۲- محاسبات سریع برای محاسبه فضای لازم برای وسایل گاز سوز از رابطه زیر استفاده کنید:
میزان کل مصرف وسایل گاز سوز بر حسب متر مکعب بر ساعت ضرب در ارزش حرارتی گاز شمال یعنی ۸۱۱۷ ،عدد بدست آمده تقسیم بر ۱۷۷ می گردد، سپس نتیجه عملیات را به ارتفاع کف تا سقف واحد مسکونی ( معمولا ۳ متر) تقسیم می گردد. عدد بدست آمده، حداقل متراژ بر حسب متر مربع است که واحد با وجود وسایل گاز سوز میبایست داشته باشد.

نکته اینکه در صورت کم بودن فضای موجود از متراژ محاسبه، استفاده از دریچه دائم هوا و یا کم کردن وسیله گاز سوز باید اجرا گردد. طریقه محاسبه این دریچه در فایل زیر جهت دانلود ارائه شده است.

۳- محاسبات سریع حجم مخزن ذخیره آب منازل مسکونی و مخزن موقت بعد از کنتور آب :
حجم مخزن هوایی /زمینی( بدون مصرف آتش نشانی) بر حسب لیتر:                                                                   واحدها تعداد*۳۰۰=V
حجم مخزن موقت بعد از کنتور ( درصورتی که یک مخزن هوایی و اصلی روی بام قرار داده شود) بر حسب لیتر:                        VR=V/3

۴- محاسبات سریع تخمین ظرفیت دیگ ها به دو روش زیر ممکن است

روش اول تخمین ظرفیت دیگ ها:

به ازای هر ۱۰۰۰ فوت مربع BHP 1 یا معادل: HR/ BTU 33520

با ظرفیت کم برای مصارف تجاری و مسکونی:             ۶۷۰۰۰ــ HR / BTU 3400000 یا معادل: ۲ ــBH 100

برای ظرفیت متوسط برای مصارف تجاری و صنعتی کوچک:  ۲۵۰۰۰۰۰ــ HR / BTU 10000000  یا معادل: ۱۰۰ ــBHP 300

با ظرفیت زیاد برای مصارف تجاری و صنعتی بزرگ:          ۰۰۰۰۰۰۰ــ HR / BTU 33500000 معادل ۳۰۰ ـBHP 1000

روش دوم تخمین ظرفیت دیگ ها:

Q=A×(H/3)×۵۵۰

مساحت ساختمان به متر مربع=A

 Q= ظرفیت تقریبی دیگ به BTU/HR

ارتفاع ساختمان به متر  =H

۴- محاسبات سریع میزان مصرف گاز مشعل و سایزینگ لوله های گاز:
برای مکان هایی که هنوز تجهیزات موتورخانه و مشعل خریداری نشده ولی گاز رسانی اجرا میگردد، برای بدست آوردن میزان مصرف شعله و محاسبات مربوط به سایزینگ لوله از رابطه زیر استفاده کنید:
(در صورتی که واحد ها بین ۸۰ تا ۱۲۰ متر مربع باشد)

فرض کنید ساختمان ۱۰ واحدی است: ۷ متر مکعب بر ساعت برای یک واحد و برای ۹ واحد مابقی هر واحد ۱٫۵ متر مکعب بر ساعت.
پس مصرف کل برای مشعل برابر است با: ۲۰٫۵=(۹*۱٫۵)+۷
بنابراین مصرف مشعل ۲۱ متر مکعب بر ساعت است و محاسبات سایزینگ لوله از رگولاتور تا شیر مشعل قابل طراحی است.

۵- محاسبات سریع تعیین سایز دریچه هوای تازه و فن تهویه برای موتور خانه ها:
به طور تجربی به ازای هر کیلووات توان دیگ ۱۶۰۰ میلیمتر مربع سطح دریچه برای تامین هوا در نظر گرفته میشود.
همچنین برای موتورخانه های صنعتی که توسط فن های مکانیکی تامین هوا صورت میگیرد مقدار دبی فن ها به قرار زیر است:
۸ cfm هوای احتراق / برای هر اسب توان دیگ
۲ cfm برای هوای تهویه
در مجموع ۱۰ cfm  به ازای هر یک اسب توان دیگ برای کل هوای احتراق و تهویه

۶- محاسبات سریع  و انتخاب فن ها:
جهت انتخاب فن برای فضاهای مختلف، نظیر سرویس بهداشتی، انبارها، موتورخانه ها و… نیاز به میزان تعویض هوا در ساعت در آن فضا است.
با ضرب میزان تعویض هوا در ساعت در حجم فضا، ظرفیت فن بر حسب متر مکعب بر ساعت بدست می آید، اگر این عدد را بر عدد تقریبی ۱٫۷
(تبدیل m/hr3 به cfm ) تقسیم کنید واحد ظرفیت فن بر حسب cfm بدست می آید.

فرض کنیم میخواهیم برای سرویس بهداشتی یک منزل مسکونی میخواهیم فن سفارش دهیم.
حجم فضا دستشویی ۴: متر مربع * سه متر ارتفاع = ۱۲ متر مکعب
از طرفی میزان تعویض هوا برای سرویس بهداشتی ۳۰ تا ۵۰ بار پیشنهاد میشود.
۳۶۰=۱۲*۳۰

عدد حاصل دبی فن بر حسب متر مکعب بر ساعت است با تقسیم این عدد بر ۱٫۷ حاصل مقدار cfm تقریبا ۲۱۱ خواهد بود و نزدیکترین و ترجیحا بالاترین عدد موجود در بازار را تهیه می کنیم (الان کمترین فن موجود در بازار ۳۶۰ متر مکعب بر ساعت است…)
(در پیوست مطلبی دیگر در همین سایت، میزان تعویض هوا برای برخی فضا ها در کاربری های مختلف در یک ساعت ارائه شده است.)

۷- محاسبه سریع تخمین ظرفیت سرمایشی تجهیزات سرمایش تبخیری یک فضا بر حسب:cfm
فوت مکعب حجم فضا ضرب در ۰٫۸  تقسیم بر عدد N
مقدار N از رابطه زیر بدست می آید:
(دمای هوای خشک محیط – دمای هوای تر محیط)/ ۱۰

نکته اینکه: میزان تقریبی ظرفیت کولر آبی به ازای هر متر مکعب فضا ۱۵ cfm و برای ایرواشر ها به علت راندمان بالاتر ۱۰ cfm است.

در لینک دانلود مستقیم زیر فایلی بسیار جذاب و کارا از جناب آقای دکتر خراسانی در رابطه با محاسبات سریع و فرمولهای تاسیسات مکانیکی ساختمان ارائه شده است که نیاز مهندسین محاسب و طراح و حتی مجریان حرفه ای را در این زمینه برطرف می کند:

لینک دانلود : فایل pdf محاسبات سریع تاسیسات مکانیکی ساختمان

به حضور میرساند که شرکت تاسیساتی آذر رانش موتور ، قادر به همکاری در زمینه های طراحی، محاسبه و اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان و ارائه این خدمت به شما سروران گرامی می باشد.

موفق باشید.